دمای بحرانی محصولات کشاورزی و راه مقابله با سرمازدگی

مقالات

۱۳۹۹/۰۱/۲۴

جدول1. درجه حرارت بحرانی که سبب خسارت یخ‌زدگی در برخی از محصولات می‌شود

درجه حرارت بحرانی برای خسارت یخ‌زدگی(برحسب درجه سانتی گراد)	نوع محصول	نوع حساسیت
صفر تا 1-	هندوانه،طالبی،خیار،گوجه فرنگی،فلفل، کدو،توت فرنگی،تمشک، حبوبات و تنباکو	خیلی حساس
1- تا 2-	سیب زمینی،ذرت،بعضی انواع سیب درختی(جوانه گل)، گلابی (شکوفه و میوه)، آلوها (شکوفه)، گیلاس (شکوفه و میوه)، حبوبات	حساس
2- تا 4-	انواع سیب درختی (جوانه و میوه)، یونجه و گلابی	نیمه مقاوم

جدول 2. درجه حرارت‌های بحرانی برای سرمازدگی درختان میوه در مراحل مختلف

انواع میوه	غنچه مرحله نشان دادن رنگ	مرحله شکوفه کاملاً باز شده	مرحله تشکیل میوه	مدت به دقیقه
انواع سیب	4- تا 7/2-	5/1- تا 3	3/1- تا 5/1	30 تا 60
انواع گلابی	3- تا 3/2-	3/2- تا 5/1-	1-	30 تا 60
انواع هلو	5- تا 4-	7/2- تا 3/1-	3/2-	30 تا 60
انواع گیلاس	6- تا 5/1-	3/2- تا 3/1-	5/1-	30 تا 60
انواع گوجه	5/6- تا 3/1-	0.5- تا 3/1-	0.5-	30 تا 60
انواع زرد آلو	4- تا 3/1	2- تا 0.5-	0	30 تا 60
انواع بادام	5/4-	7/2-	3/1-	30 تا 60
انواع انگور	3/1-	0.5-	0.5-	30 تا 60
انواع گردو	1-	1-	1-	30 تا 60

منبع جداول: وزارت جهاد کشاورزی

تفاوت سرمازدگی با یخ زدگی

در مورد آسیب رسیدن به گیاهان با دو واژه سرمازدگی و یخ زدگی مواجه هستیم که این دو با یکدیگر تفاوت دارند. اگرچه هر دوی این شرایط در دمای زیر صفر پدیدار می شوند اما با یکدیگر تفاوت دارند. زمانی که گیاه درچار یخ زدگی می شود یعنی آب درون سلولهای آن تبدیل به کریستالهای یخ شده است و این کریستالها به دیوار سلول آسیب می زنند و موجب از هم گسیختگی آنان می شوند و یخ زدگی می تواند به این دلیل موجب پایان عمر بافت گیاه شود. این مسئله در گیاهان معمولا زمانی روی می دهد که دمای محیط به زیر 1.1 درجه سانتیگراد نزول کند . سرمازدگی فقط سطح رویین گیاه را تحت تاثیر قرار میدهد و به عمق نفوذ نمی کند. یعنی دمای هوا هنوز آنقدر افت نکرده است که موجب تشکیل کریستالهای یخ در درون سلولهای گیاهی شود و فقط این اتفاق در سطح برگ می افتد بنابراین سرمازدگی می توان به سطح برگ و همچنین جوانه های برگ و گل آسیب وارد کند اما به ندرت گیاه از از پای در می آورد.

نشانه های سرمازدگی

از نشانه های سرمازدگی می توان به چروکیدگی برگها، قهوه ای شدن نوک و حاشیه برگها و در نهایت قهوه ای شدن تمامی برگ، بروز نواحی قهوه ای کم رنگ در بین رگبرگها، ایجاد حالتی آبدار بر روی سطح برگها، افتادگی ساقه های گیاه و از بین رفتن جوانه های گل و یا برگ اشاره کرد.

اگر تصمیم دارید باغ خود را با روشن کردن آتش گرم کنید میتوانید به روش زیر عمل کنید:

❶ مقدار مناسب کاه تهیه کنید

❷ مقدار مناسب گازوییل تهیه کنید

❸ با توجه به پیش بینی های هواشناسی بامداد

❹ مقداری آب و گازوییل را مخلوط کرده روی کاه ریخته و سپس آتش بزنید، در این حالت دود بجای حرکت عمودی بصورت افقی هم در باغ پخش شده و مانع از رسیدن آسیب به درختان میشود.

نکاتی در مورد جلوگیری از سرمازدگی محصولات کشاورزی: در ابتدا بایستی ترکیبی از گازوئیل و آب به نسبت مساوی ۵ لیتر به ۵ لیتر که داخل گونی های پر شده با کاه، خار و خاشاک و یا ذرات ریز چوب پر شده اند ریخته شودگونی های آماده شده بدین طریق را به تعداد ۳۰ تا ۴۰ عدد در هکتار قرارداده شود . دود حاصله بدلیل مخلوط بودن با ذرات آب سفید رنگ و سنگین بوده و قادر به سعود به بالا نیست و در محیط بین درختان میپیچد و یکی از روش های بسیار کم هزینه در مقابله با سرماهای تشعشعی می باشد. حداکثر خسارت سرما از نصف شب به بعد معمولا اتفاق می‌افتد.

وزارت-بهداشت سرمازدگی محصولات-کشاورزی درجه-حرارت-بحرانی