1. سفیدک سطحی (Erysiphe beta)

میزبان اصلی: چغندرقند و چغندر علوفه ای

علائم: سفیدک پودری ابتدا توسط پوششی از تکه های سفید رنگ، میسلیوم (رشته رشد کننده باکتری) کرکی نمایان می‌شود. اولین نشانه‌های سفیدک سطحی در طرف دیگر برگ‌های قدیمی‌تر نمایان می‌شود اما این قارچ می‌تواند به سرعت انتشار یابد تا اینکه در داخل گیاه به رنگ سفید مایل به خاکستری ظاهر شود.

شرایط آب و هوایی مطلوب: قارچ این بیماری برای زنده بودن باید در بافت زنده چغندرقند زندگی کند. زمان ظهور در بهار است آب و هوای مرطوب دمای حدود 25 درجه سانتی گراد و محصولات تازه شرایط ایده آل برای رشد این قارچ هستند.

کنترل:

1. کاشت ارقام مقاوم و متحمل برحسب میزان آلودگی. (کلیه ارقام شرکت LION SEEDS نسبت به این بیماری قارچی متحمل هستند.)
2. در کنار استفاده از ارقام مقاوم و متحمل جهت جلوگیری از بروز خسارات شدید باید از قارچ کش‌های مؤثر نیز استفاده کرد.
3. اخیراً در بسیاری از کشورها استفاده از گوگرد جایگزین طیف گسترده ای از قارچ‌کش‌های سیستمیک مانند تریازول‌ها، استروبیلورین‌ها و.. شده است که هم خاصیت قارچ کشی هم دارویی را دارد.
4. استفاده از قارچ‌کش‌ها در زمان ظهور علائم اولیه تأثیر بسزایی در کنترل بیماری دارد.
5. سیستم‌های مدیریت هوشمند مزرعه نیز در کنترل بیماری مؤثر هستند.

2. کرلی تاپ( curly top virus )

میزبان اصلی: 44 خانواده از گیاهان (حدود 300 گونه گیاهی) می‌شود از جمله چغندرقند، لوبیا، گوجه فرنگی‌های باغی، اسفناج، خیار، سیب زمینی، فلفل و حتی علف‌های هرز و.... که چغندرقند اصلی‌ترین میزبان این ویروس می‌باشد بر همین اساس اغلب به این بیماری ویروس چغندرقند نیز می‌گویند.

علائم: این بیماری توسط حشراتی از قبیل زنجرک‌ها از بوته های آلوده به سایر بوته ها منتقل و در نهایت سبب آلوده شدن کل مزرعه می‌شود که به دلیل ازدیاد این حشرات در هوای گرم، انتقال ویروس و شدت گسترش این بیماری در هوای گرم نیز بیشتر می‌شود.

( ادامه توضیحات این مطلب را از بخش خدمات / کشاورزی / کشت و صنعت / بیماری پیچیدگی چغندرقند (کرلی تاپ) مطالعه بفرمایید.)

3. لکه برگی سرکوسپورا (Cercospora leaf spot):

میزبان‌های اصلی: چغندرقند و چغندر علوفه ای

علائم: ظهور لکه‌های دایره‌ای شکل به صورت تکی (به قطر 3-5میلیمتر) روی سطح برگ مرکز لکه‌ها قهوه ای روشن و قهوه ای تیره‌تر با حاشیه ارغوانی مایل به سرخ هست لکه‌های هاگزا مشکی می‎‌توانند (توسط میکروسکوپ) تحت شرایط رطوبت بالا ظاهر شوند. با پیشروی بیماری لکه ها بهم متصل می‌شوند و برگ‌ها زرد رنگ و سپس قهوه‌ای می‌شوند و در این حالت متصل به گیاه باقی می‌مانند.

شرایط آب و هوایی مطلوب: آب و هوای مرطوب و دمای بالا شرایط ایده آل برای رشد قارچ مولد این بیماری است.

کنترل:  استفاده از ارقام مقاوم و متحمل در پیشگیری از خسارت این بیماری بسیار مؤثر است (بذرهای پرفکتا، شانون و گراناته شرکت LION SEEDS نسبت به این بیماری متحمل هستند.) برای کنترل بیماری استفاده از قارچ‌کش‌ها در زمان ظهور علائم اولیه بیماری بسیار توصیه میشود قارچ کش‌های بسیاری در کنترل این بیماری وجود دارند که اخیرا قارچ کش‌های استروبین با اثر ضد پاتوژن برای کنترل این بیماری معرفی شده اند.

4. لکه برگی رامولاریا (Ramularia leaf spot):

میزبان های اصلی: چغندر علوفه‌ ای در چغندرقند نیز یافت میشود.

علائم: اولین علامت ظهور لکه‌های قه.ه‌ای روشن زاویه‌دار(در حدود 4-7 میلی متر) روی برگ‌های قدیمی‌تر می‌باشد. که با پیشروی بیماری این لکه ها دارای یک حاشیه قهوه‌ای تیره مایل به قرمز با مرکز سفید/ نقره‌ای می‌شوند در زیر ذره بین هاگ‌های سفید می‌توانند دیده شوند برگ‌های آلوده زرد شده و دارای بافت مرده می‌شوند و نهایتاً می‌میرند. خسارت‌ها در دمای معتدل (17-20 درجه سانتی‌گراد) و رطوبت بالا اتفاق می‌افتد. و اگر شرایط آب و هوایی ایده آل برای این بیماری فراهم شود رامولاریا می‌تواند سبب ریزش برگ شدید شود.

شرایط آب و هوایی مطلوب: آب و هوای معتدل و مرطوب شرایط ایده آل برای رشد این قارچ است.

کنترل:  از آنجاییکه این بیماری خسارت اقتصادی شدیدی تاکنون وارد نکرده است روش‌های کنترل محدودی نیز برای آن تهیه شده است برخی از تریازول‌ها می‌توانند در کنترل بیماری مؤثر باشند.

5. زنگ چغندرقند (Beet Rust) :

میزبان‌های اصلی: چغندرقند و چغندر علوفه ای

علائم: دایره‌های کوچکی (به قطر 1-2 میلی‌متر) همراه با بثورات جلدی به رنگ‌های قرمز مایل به نارنجی و یا قهوه‌ای در دو طرف برگ و ساقه برگ‌ها یافت می‌شوند و معمولاً یک حلقه زرد رنگ در اطراف خود دارند.

چرخه زندگی: قارچ زنگ چغندرقند برای زنده ماندن باید در بافت زنده چغندرقند، چغندر علوفه‌ای، اسفناج و ... دسترسی داشته باشد از اوایل بهار چغندرقند در معرض آسیب زنگ چغندرقند می‌باشد. اما اغلب در صورت بروز در اواخر فصل خسارت بیشتری وارد می‌کند و باعث پژمردگی و مردن برگ‌های قدیمی می‌شود.

شرایط آب و هوایی: بیماری در آب و هوای سرد (16-20 درجه سانتی‌گراد) و مرطوب گسترش می‌یابد.

6. لکه برگی باکتریایی:

علائم: نخستین علامت‌ نقاط دایره‌ای قهوه‌ای با حاشیه خیلی تیره هست شبیه به این نقاط را در بیماری سرکوسپورا نیز ایجاد می‌شود که راه تشخیص آن نبود اندام‌های هاگزا و حاشیه تیره است. در فرآیند بیماری لکه‌های برگ در بین رگبرگها به یکدیگر می‌پیوندند تا نواحی مرده بزرگی ایجاد می‌شود.

چرخه زندگی: باکتری اصلی که مولد بیماری لکه برگی است یک پاتوژن خاکزی است که قادر است تا از طریق منافذ برگ جراحات گیاه و از طریق شکاف‌های طبیعی در طول لبه برگ جذب گیاه شوند. آنها توسط باران‌های سنگین و یا بصورت مکانیکی قادر به انتشار یافتن هستند.

شرایط آب و هوایی : شرایط گرم و مرطوب مناسب جهت گسترش این بیماری است.

7. ویروس زرد چغندرقند(Beet Yellow Virus):

میزبان‌های اصلی:  چغندرقند و چغندرعلوفه‌ای.

علائم: بطور کلی چند بیماری ویروس زرد چغندرقند وجود دارد که با وجود علائم تمایز در این زمینه مشکل است. ویروس زرد چغندرقند اصطلاحی است که در صنعت چغندرقند به کار می‌رود سه ویروس اصلی که بیشترین خسارت وارده نیز مربوط به آنهاست به نام های ویروس زرد چغندر (BYV)، ویروس زرد خفیف چغندر (BMYV) و ویروس کلروسیس چغندر (BCHV). ویروس زرد روی گیاهان میزبان به صورت لکه‌های زرد رنگ ظاهر می‌شود که با پیشروی فصل و گسترش بیماری این لکه های زرد رنگ گسترش می‌یابند. علائم همه بیماری‌های ویروس زردی زرد شدن بین رگبرگ‌ها و ضخیم و شکننده شدن برگ‌هاست. مشکل می‌شود نوع بیماری زردی را تشخیص داد اما توسط تست‌های آزمایشگاهی و تشخیص‌های میدانی می‌توان بین آنها تمایز قائل شد. علائم ممکن است شبیه کمبود مواد معدنی باشد و با آن اشتباه گرفته شود. ویروس‌های زردی توسط شته‌ها انتقال می‌یابند.

اثر اقتصادی:  می‌تواند عملکرد چغندرقند را محدود کند و کیفیت برگ را کاهش دهد.

کنترل: کنترل کردن شته ها (حامل های ویروس) از انتشار ویروس جلوگیری می‌کن. در اروپا از روش اصلاح بذر و استفاده از حشره کش‌ها برای کنترل شته‌ها استفاده می‌شود.

ویروس زردی چغندرقند (BYV):

بیشترین آسیب ویروس زردی چغندر مربوط به (BYV) است که سبب کاهش پنجاه درصدی عملکرد می‌شود. آلودگی از اواخر خردادماه شروع می‌‌شود. این آلودگی فتوسنتز را کاهش می‌دهد و در نهایت سبب از بین رفتن شکر می‌شود. در فصول اخیر در کشورهای اروپایی و آمریکایی به نظر می‌رسد ویروس (BYV) شایع‌تر از ویروس (BMYV) شده است.

ویروس زردی خفیف (BMYV):

شایع‌ترین بیماری ویروس زردی چغندر ویروس (BMYV) است. که در حدود 22% باعث کاهش عملکرد می‌شود آلودگی آن از اواخر خرداد ماه (اوایل ژوئن) آغاز می‌شودبطور معمول در این بیماری برگ‌ها رنگ زرد مایل به نارنجی را به خود می‌گیرند، آلودگی از لبه انتهایی برگ (نوک قسمت پهن برگ) گسترش می‌یابد. در حالیکه در (BYV) مرکز برگ‌ها زرد می‌شود. نوک برگ‌های زرد شده در نهایت می‌میرند و توسط پاتوژن‌های قارچی مورد حمله قرار می‌گیرند که سبب ایجاد خسارت ثانویه می‌شود.اغلب اوقات این بیماری با کمبود عناصر غذایی اشتباه گرفته می‌شود. در حالیکه در این بیماری برگ‌های آلوده ضخیم، ترد و شکننده می‌شود.

ویروس کلروسیس چغندر (BCHV):

علائم این بیماری بسیار مشابه با علائم (BMYV) است. ایجاد آلودگی در اوایل فصل باعث می‌شود تا نسبت به (BMYV) خسارت کمتری داشته باشد اما در صورت ایجاد آلودگی در اواخر فصل کشت خسارت بیشتری نسبت به (BMYV) را سبب می‌شود.

8. ویروس موزائیک چغندرقند (BTMV):

شبیه به ویروس‌های زرد چغندرقند است و می‌تواند توسط شته‌ها انتقال یابد ولی این ویروس توسط انسان، حیوانات و ماشین آلات نیز قابل انتقال است.همانطور که انتظار می‌رود این ویروس علائم متفاوتی با ویروس‌های زردی دیگر دارد و کاهش عملکرد در آن در حدود 10% یا بیشتر است اما میزان خسارت آن کمتر از ویروس‌های زردی است.

ویروس موزاییک چغندرقند علائم مشابهی با سایر میزبان‌های این ویروس دارد. اولین علامت ظهور لکه‌های سبز کمرنگ (کلروتیک) بر روی چغندر و یا حلقه‌های سبز کمرنگ (کلروتیک) بر روی برگ‌های جوان با مرکز سبز رنگ و رگبرگ‌های محو است. تنوع زیادی در نوع لکه لکه شدن وجود دارد. اما اغلب الگو موزاییکی مسیرهای نا منظمی را با درجه رنگ‌های متفاوتی از رنگ سبز در نظر می‌گیرند.با افزایش سایز گیاهان علائم کمتر مشهود است. در اواخر فصل با بالغ شدن برگ‌ها ممکن است تشخیص سخت باشد.

کنترل: قبل از کاشت از میزان آلودگی مزارع اطراف مطلع باشید و حداقل فاصله با مزارع اطراف 2 متر در نظر گرفته شود. به علاوه، چغندرهای وحشی و علف‌های هرز موجود در مزرعه را از بین ببرید.

9. سفیدک داخلی(Downy Mildew, Peronospora farinose) :

میزبان‌ها: چغندر، چغندرقند.

علائم: رنگ برگ‌های مرکزی سبز روشن شده و برگ‌ها ضخیم و شکننده می‌شوند و روی سطح برگ‌ها یک پوشش ارغوانی مایل به قرمز تشکیل می‌شود. برگ‌های قدیمی‌تر ممکن است مشابه علائم ویروس زردی، زرد رنگ شوند. این بیماری توسط هاگ‌های موجود در هوا حاصل از چغندرهای آلوده، بذر بوته‌های تغییر شکل داده، بقایای موجود در مزرعه، محل‌های استقرار هاگ‌ها در فصول گذشته، محل‌های بارگیری/ تحویل چغندرقند و چغندرهای خودرو انتقال می‌یابد. آلودگی همچنین می‌تواند توسط اسپورها(هاگ‌ها) موجود در خاک انتقال یابد.

آب و هوای مطلوب: آب و هوای سرد و مرطوب در زمان سبز شدن محصول شرایط ایده آل برای رشد این قارچ است.

آلودگی در اواخر خرداد ماه آغاز میشود و می‌تواند به طور جدی بر عملکرد تأثیر بگذارد تا جاییکه بروز آلودگی در اواخر تیرماه و اوایل مرداد ماه می‌تواند بطور جدی بر محتوی شکر تأثیر بگذارد.

کنترل:

1. کاشت ارقام مقاوم و متحمل، (کلیه ارقام شرکت LION SEEDS انگلستان نسبت به سفیدک داخلی متحمل هستند).
2. حذف علف‌های هرز، بقایای کشت قبل و چغندرهای وحشی از سطح مزرعه.
3. قبل از کاشت از سلامت و وضعیت مزارع همایسه جهت حفظ فاصله مناسب مطلع شوید.
4. قارچ کش مؤثری هم اکنون برای کنترل این قارچ در دسترس نیست.