شته سیاه (APHIS FABAE)

گونه ای مهاجر است که در سال چندین نسل تولید می کند و در مرحله تخم ریزی زمستان گذرانی می کند. این حشره چند فاژ است و  به بیش از 200 گونه گیاهی حمله می کند و چغندرقند میزبان واسطه است. اندام های هوایی گیاه را کلونیزه می کند و از مایع درون سلولی آن تغذیه می کند. به دنبال حمله، رشد و نمو گیاهان کند می شود. این شته ها همچنین می توانند ناقل تعدادی ویروس باشند.

سیکل زندگی

شته سیاه در چرخه زندگی خود دارای دو نسل جنسی و غیرجنسی است. همچنین در زمان های مختلف سال میزبان ثانویه دارد . گیاهان میزبان اولیه گیاهان چوبی هستند و در پاییز ماده های بالدار روی آنها تخم می گذارند. سپس شته های بالغ می میرند و تخم ها زمستان گذرانی می کنند. شته‌هایی که در بهار از این تخم‌ها بیرون می‌آیند، ماده‌های بدون بال هستند که به مادران ساقه معروف هستند. اینها قادرند به صورت غیرجنسی تولید مثل کنند و فرزندان زنده، پوره ها را از طریق پارتنوژنز ( بکرزایی ) به دنیا آورند. طول عمر یک ماده پارتنوژنتیک ( بکرزا ) حدود 50 روز است و در این مدت هر یک می تواند 30 شته جوان تولید کند.فرزندان نیز ماده هستند و قادر به تولید مثل بدون جفت گیری هستند، اما نسل های بعدی معمولاً فرم های بالدار هستند. فرم بالدار به گیاهان میزبان ثانویه خود مهاجرت می کنند، گونه هایی کاملاً متفاوت که معمولاً گیاهان علفی با رشد آهسته و جوان هستند. پارتنوژنز  ( بکرزایی ) بیشتر روی این میزبان های جدید در قسمت های زیرین برگ ها و نوک های در حال رشد صورت می گیرد. همه فرزندان در این زمان از سال ماده هستند و جمعیت زیادی از شته‌ها به سرعت رشد می‌کنند و به دو شکل بالدار و بدون بال در طول تابستان تولید می‌شوند. افراد بالدار در پاسخ به ازدحام بیش از حد رشد می کنند و به گیاهان میزبان جدید و سایر محصولات پراکنده می شوند. تا اواسط تابستان، تعداد شکارچیان و انگل‌ها افزایش یافته و جمعیت شته‌ها از بین می‌رود. با نزدیک شدن به پاییز، فرم های بالدار به گیاهان میزبان اولیه مهاجرت می کنند. در اینجا، هم نرها و هم ماده های جنسی به صورت پارتنوژنتیک تولید می شوند، جفت گیری صورت می گیرد و این ماده ها برای تکمیل چرخه زندگی، در شکاف ها و زیر گلسنگ ها تخم می گذارند. هر ماده می تواند شش تا ده تخم سیاه بگذارد که می تواند در دمای 32- درجه سانتی گراد زنده بماند. بیش از 40 درصد تخم ها احتمالاً در زمستان زنده می مانند، اما برخی از آنها توسط پرندگان یا حشرات خاک خورده می شوند.

شته سیاه می تواند از طیف وسیعی از گیاهان میزبان (حدود 200 گونه مختلف) تغذیه کند. میزبان های اولیه آن که تخم ها روی آنها زمستان گذرانی می کنند، درختچه هایی مانند درخت شمشاد (Euonymus europaeus) هستند. میزبان های ثانویه آن که تابستان را بر روی آن می گذراند، شامل تعدادی محصول از جمله چغندر قند، اسفناج، لوبیا، کرفس، سیب زمینی، آفتابگردان، هویج، کنگر فرنگی، تنباکو و گوجه فرنگی است.

خسارت

خسارت اقتصادی شته لوبیا سیاه عمدتاً به دلیل آسیب مستقیم تغذیه است. آسیب غیر مستقیم از طریق انتقال ویروس های گیاهی ایجاد می شود. هجوم معمولاً از قسمت‌های جوان‌تر گیاه شروع می‌شود اما می‌تواند در سراسر گیاه پخش شود. پوره ها و شته های بالغ مواد مغذی را از گیاه استخراج می کنند و تعادل هورمون های رشد را بر هم می زنند. در نتیجه، رشد گیاه به تأخیر می افتد و باعث تغییر شکل برگ ها می شود یا اگر آلودگی در اوایل فصل اتفاق بیفتد، گیاهان جوان از بین می روند. تاخیر در رشد و حذف برگ باعث کاهش عملکرد می شود. شیره گیاهی سرشار از قند است، اما پروتئین کمی دارد. بنابراین شته ها برای دریافت پروتئین کافی نیاز به استخراج مقادیر زیادی شیره دارند. شکر اضافی به صورت عسلک ترشح می شود و باعث چسبندگی محصول و میوه آن می شود. کپک‌های سیاه روی این عسلک رشد می‌کنند و میوه‌ها و محصولات زینتی را آلوده می‌کنند. در عین حال، فتوسنتز در برگ ها کاهش می یابد و بر تولید تأثیر می گذارد.

کنترل

کنترل بیولوژیکی

شکارچیان طبیعی شته‌های سیاه شامل حشرات بالغ و لارو کفشدوزک‌ها و توری‌ها و لارو مگس‌های شناور هستند.گونه های خاصی از زنبورهای انگلی کوچک تخم های خود را در داخل شته ها می گذارند و لارو زنبور در حال رشد میزبان خود را از داخل می بلعد. اعضای جنس زنبورهای Diaeretiella و Lysiphlebus این گونه رفتار می کنند و ممکن است معیاری برای کنترل شته ها فراهم کنند.

کنترل زراعی

حذف علف های هرز

کنترل شیمیایی

استفاده از سموم حشره کش زیرنظر کارشناسان مجرب