اهمیت و ضرورت

کک از آفات مهم چغندرقند در ابتدای فصل زراعی میباشد که در شرایط مناسب میتواند خسارت زیادی به چغندرقند وارد کند. بیشترین خسارت این آفت از مرحله کوتیلدونی تا مرحله چهاربرگی به گیاه وارد میشود به طوری که اگر روی هر بوته چغندرقند 3 تا 5 عدد کک وجود داشته باشد نابودی جوانه ها تا 90 درصد حتمی است. به این دلیل، پیش آگاهی زمان ظهور حشره کامل و تغییرات تراکم آفت نقش مهمی در کاهش خسارت این آفت دارد. گیاهان میزبان لارو این آفت به انواع چغندر از جمله چغندرقند و چغندر لبویی و برخی از علف های هرز مانند ترتیزک و تاج خروس حمله میکند.  مناطق انتشار آلودگی به کک چغندرقند از بسیاری از مناطق اروپا و آسیا گزارش شده است. در ایران نیز آفت در همه مناطق چغندرکاری از جمله استانهای کرمانشاه، تهران، فارس، خراسان، اصفهان و کرمان گزارش شده است.

شکل شناسی

تخم : بسیار ریز به طول 6/0-4/0 وقطر 2/0 میلیمتر، به رنگ زرد روشن وتخم مرغی میباشند.

لارو: سفیدرنگ و دارای سه جفت پای سینه ای به رنگ زرد مایل به خاکستری، سر زرد رنگ و طول لارو تا 5 میلیمتر می رسد.

شفیره: به رنگ سفید، به طول 5/1 میلیمتر بوده و دارای دو قلاب در انتهای شکم، درون محفظه های قیفی شکل در خاک تشکیل می شود.

حشرات کامل: به طول 2 -5/1 میلیمتر و تخم مرغی شکل بوده که بالپوش ها دارای خطوطی از فرورفتگی های ریز و نقطه ای موازی سیاه رنگ با جلای فلزی سبز تیره هستند. ران پاهای عقبی بزرگ و قوی بوده که حشره را قادر به جهیدن می کند

(شکل 1)

زیست شناسی آفت: این آفت به صورت حشرات کامل زمستان را روی بقایای گیاهی یا درون شکاف های خاک سپری میکند. این حشرات در بهار با مساعد شدن شرایط محیطی شروع به فعالیت کرده و از برگهای بوته های جوان تغذیه میکنند. تخم ها به صورت انفرادی در کنار بوته ها و نزدیکی طوقه چغندرقند قرار داده میشوند. مرحله لاروی حدود یک ماه درون خاک سپری شده و سپس به مدت دو هفته وارد مرحله شفیرگی (در نزدیکی سطح خاک) میشوند. حشرات کامل از بوته های چغندرقند تغذیه کرده و در پایان فصل و شروع سرما وارد مرحله زمستان گذرانی میشوند. برای این آفت (بسته به شرایط محیطی) یک تا دو نسل در سال گزارش کرده اند.

(شکل 2) 

همانطور که در شکل مشخص است با توجه به تغییر اقلیم ایجاد شده، زمان ظهور این آفت در اغلب نقاط ایران زودتر و تقریبا از اواخر اسفندماه میباشد، و در پی آن نیاز به پایش و کنترل خسارت آفت از اردیبهشت ماه میباشد.

نحوه و علائم خسارت

بیشترین خسارت این آفت مربوط به حشرات کامل نسل زمستان گذران بوده که با تغذیه از برگهای جوان سوراخ های گرد و نامنظم با لبه های خشکیده و قهوه ای رنگ ایجاد میکنند. این سوراخ ها در آلودگی شدید به هم وصل شده و حفره های بزرگتری را در برگ پدید می آورد

(شکل 3)

اهمیت خسارت این آفت با بزرگ شدن بوته ها کاهش می یابد. لاروها معمولاً در خاک فعال بوده و از ریشه ی بوته ها تغذیه کرده و خسارت قابل توجهی ندارد.

کنترل زراعی و شیمیایی

1: با توجه به طرز زندگی آفت که کک ها زمستان را در زمینی که چغندرقند بوده است و یا در حوالی آن بسر میبرند، بنابراین زدن شخم عمیق پس از برداشت محصول و یخ آب در صورتی که کلیه زارعین این برنامه را انجام دهند جمعیت آفت را برای سال بعد پائین می آورد.

2: از کشت متوالی چغندرقند در یک زمین باید خودداری شود زیرا که باعث بالا رفتن جمعیت ککها میگردد.

3: از بین بردن علفهای هرز میزبان آفت به خصوص سلمه تره، ترشک، گزنه، ترتیزک و بوته های چغندرقند خودرو در بهار از اطراف و کنار مزارع باعث کاهش جمعیت آفت میگردد.

4: آبیاری مرتب زراعت و ایجاد رطوبت که برای فعالیت آفت نامناسب می باشد باعث می شود که خسارت آن کاهش یابد.

5 : استفاده از کودهای شیمیایی زیر نظر کارشناسان مجرب